Dijkstraat

Volgens "Bolsward van Toen" is deze foto in 1860 door de Harlinger fotograaf Jacob de Vries gemaakt. Buiten de singel achterin de foto staat de Heechhoutboerderij (een verbastering van "Hooghout Boerderij").

"Het Oude Bolsward" dateert deze foto op 1890. Mogelijk pal voor de Plantinga winkel genomen. We zien dat de gracht er nog is, met de Oranjebrug (in het midden) er overheen. De gracht loopt naar rechts tussen de huizen door, waar nu Skilwijk is. Helemaal rechts op de foto, op het tegenwoordig niet meer bestaande adres Dijkstraat 2, zit kapper Vos. In het hoge huis helemaal links zit Stoomdrukkerij Cuperus (Dijkstraat 19). De foto is in elk geval van vóór de demping van de gracht in 1896.

Duidelijk zichtbaar zijn de tramrails. De eerste trams reden op 11 januari 1882 door de Dijkstraat en werden geëxploiteerd door de NTM (Nationale Tramweg Maatschappij).

"Het Oude Bolsward" dateert deze foto op 1890, wat heel goed zou kunnen omdat de gracht nog niet gedempt is. Links aan de rand van de foto de "Hof van Holland".

In "Het Oude Bolsward" gedateerd op 1895. De gracht is nog niet gedempt, en de Oranjebrug is er ook nog. Het pand met de opvallende trapgevel in Lodewijk XV stijl (gebouwd in 1700 of 1750, afhankelijk van of je respectievelijk het Kadaster of de site van Rijksmonumenten aanhangt) is het Rijksmonument op Dijkstraat 23, waar van 1882-1902 bakker Propstra zat.

Wijma's "Het Oude Bolsward" dateert deze foto op 1901. Vrijwel precies voor de Plantinga winkel genomen, die links van de fotograaf is.

Nog een foto uit 1901 volgens "Het Oude Bolsward". Het eerste huis links is de bakkerij op Dijkstraat 5. Op het rechter etalageraam staat "Banket" (op het linker waarschijnlijk "Gebak"), en het grote "KOEKFABRIEK" logo is gedeeltelijk te zien tegen de eerste verdieping. Rechts ernaast (Dijkstraat 7) is de Plantinga winkel, waar de mensen voor staan. Ten tijde van deze foto werd de eerste verdieping bewoond door Klaas en Ytje's zoon (Gerrit Herman) en schoondochter (Jetske Dijkstra).

De eerst bekende eigenaar van Dijkstraat 7 was Petrus Johannes Scrinerius, die er vanaf 1832 een distilleerderij had. Zijn huwelijkscertificaat meldde in 1817 al dat hij distillateur van beroep was. In 1862 kocht Rintje Baukes Syperda het pand en begon er een wijnhandel. In 1870 nam "Klaas Pieters (sic) Plantinga" de zaak over voor 5000 gulden. De gevel werd meteen gerenoveerd onder leiding van de architect C.H. Peters, die later bekend zou worden door het ontwerp van meerdere postkantoren.

De Dijkstraat in 1902, gedateerd volgens "Het Oude Bolsward". Bargefenne (rechts) is ook goed zichtbaar). Eerste huis links is Stoomdrukkerij Cuperus, achterin de foto is de buiten de singel gebouwde Heechhoutboerderij duidelijk te zien door de kale winterbomen.

Deze afbeelding is gevonden op een ansichtkaart gestempeld in 1909. Dus zeker niet jonger dan dat. Het meest linkse pand is de Plantinga winkel.

Alhoewel "Het Oude Bolsward" deze afbeelding dateert op 1890, is de afwezigheid van de (inmiddels gedempte) gracht in het midden van de straat afdoende bewijs dat deze stamt van ná 1896. Een andere bron dateert deze foto dan ook op "circa 1910".

Volgens "Het Oude Bolsward" stamt deze foto uit 1915. Zeker is dat hij van ná april 1910 is, want toen werd de (hier duidelijk zichtbare) muziektent in het Bargefenneplantsoen geplaatst. Het apparaat rechts is een waterpomp.

Het boek "Bolsward Veranderd Gezicht" plaatst deze foto in 1921. Er is een ansichtkaart met deze afbeelding en een poststempel van 1927. In "Het Oude Bolsward" wordt echter melding gemaakt van een verbouwing bij Fetze K. Mobach ("commestibeles, kaas, etc.") waarbij een extra verdieping op Dijkstraat 17 werd geplaatst. Dat was in 1925. Die precieze verbouwing is op deze foto afgebeeld!

Aan de rechterkant van de straat, op de hoek van Bargefenne en Skilwijk, zien we de kruidenierswinkel van R. Nota (voorheen Faber, vanaf 1927 fietshandel van Doekle Bijlsma). Helemaal vooraan rechts zit F. Piso, Electrische Wagenmakerij. Helemaal achterin, grotendeels verscholen achter de bomen van het Bargefenneplantsoen, is de (inmiddels verbouwde) Heechhoutboerderij te zien.

De grote boom die tot minimaal de jaren '10 van de vorige eeuw voor Bargefenne 5 stond is hier gekapt.

Ook deze foto is zowat pal voor de Plantinga winkel genomen.

Volgens de éne bron is dit "ongeveer 1925", volgend Tresoar "vóór 1940". Omdat de winkel van R. Nota nog op de hoek van Bargefenne en Skilwijk zit (uiterst rechts op de foto) moet hij van vóór 1927 zijn, toen Bijlsma daar zijn fietsenwinkel begon.

Twee foto's die rond dezelfde tijd zijn gemaakt (zie geparkeerde fietsen links voor, geparkeerde personenauto in het midden). Rechts vóór de luiffel staat een heuse benzinepomp. Siemonsma dateert ze op 1935, SERC claimt "rond 1950", "Bolsward Veranderd Gezicht" zegt "jaren vijftig"..

De datering van deze foto is volgens Stichting Bolswards Historie "ongeveer 1946". Deze datum is echter zeer waarschijnlijk incorrect.

We zien rechts de hoek van hotel "De Wijnberg" (Marktplein 5). Aan de rand van de afbeelding is net de "H" van het bordje "Hotel de Wijnberg" boven de ingang te zien.

De huizen waar we tegenaan kijken zijn, van links naar rechts (alle genoemde data stammen uit "Het Oude Bolsward")...

Marktplein 3: Onzeker etablissement, waarschijnlijk M. v.d Oever (levensmiddelen, grossierderij). Indien dat klopt, is het waard te vermelden dat die hier van september 1938 tot oktober 1945 was gevestigd.

Marktplein 4: Drogisterij 't Blomke (voorheen Bouma). Werd hier geopend in juni 1917. Een groot gedeelte van de geschiedenis van dit pand is onbekend, echter in mei 1964 zat er een fotowinkel en in september 1969 werd 't Blomke heropend in deze fotozaak.

Dijkstraat 3: Hengst Schoen en Lederhandel (voorheen Th. Potma modeszaak). Deze zat hier vanaf augustus 1933, vermoedelijk tot J. Visser Garen en Wol dit pand in mei 1935 betrok.

Dijkstraat 5: Bakkerij De Jong. Deze zat hier sinds de zaak in 1911 door Hommes aan hem was overgedragen. In 1933 verkocht De Jong de zaak door aan Landskroon, echter in 1939 werd de zaak pas verbouwd en stond er geen "De Jong" meer op de ruit boven de deur. Toen verdween waarschijnlijk ook het KOEKFABRIEK logo.

Dijkstraat 7: De Plantinga winkel, niet geheel zichtbaar, waarvan het woord "gedistilleerd" op de linker etageruit de zien is. Op de eerste verdieping kijkt iemand uit het raam - dat zou Louwrens Baltus Plantinga (1902-1993, kleinzoon van Klaas Pieter Plantinga) zijn.

Uit deze data valt de concluderen dat de foto van ná augustus 1933 is, vermoedelijk vóór mei 1935 (en vrijwel zeker vóór 1939).

Datering is lastig. Er liggen nog tramrails, dus vóór 1968. Tresoar zegt vóór 1935, SERC zegt 1956. In het vijfde huis van rechts aan de rechterkant van de straat (Bargefenne 7) zit De Vries, die in 1939 opende. In het eerste huis van rechts (Bargefenne 2) zit Hoeksema, die in 1934 opende. De boerderij achterin de foto, de Heechhoutboerderij, stond buiten de singel tot er ruimte moest worden gemaakt voor Plan Noord.

Onderdeel van een grote fotoserie van Bolswardse geveltjes uit mei 1964. Van links naar rechts: De Plantinga winkel (gedeeltelijk in beeld, Dijkstraat 7), Th. H. van der Meulen's IJzerhandel N.V. (Dijkstraat 9 en 11), Interflora bloemen (Dijkstraat 13), Hoedenwinkel van Bergen (Dijkstraat 15), Mobach kruidenier (Dijkstraat 17) en Firma R.P. de Boer meubelen (nauwelijks in beeld, Dijkstraat 19).

Het dateren van deze afbeelding is redelijk eenvoudig: 1964-1969. Het busje rechts heeft kenteken UV-85-08, dat in december 1963 is afgegeven (Autozine Kentekendatabase). De tramrails geven aan dat de foto van vóór 1969 stamt. Achter de Heechhoutboerderij is Plan Noord II in aanbouw. De P.A. Bruinsmastraat, die daar achter ligt, heeft huizen met bouwjaar 1961 tot 1965. In het tweede huis van rechts (Bargefenne 7) zit Cafetaria v/d Meulen, met uithangbord "Automatiek".

Datering: 1971-1976. Links bakker Landskroon (Dijkstraat 5), die de gevel in juli 1971 had verbouwd naar het ontwerp hier op de foto. Rechts de Plantinga winkel (Dijkstraat 7), die eind november 1976 werd opgeheven. De dames zijn Mieke Bosma and Willie Landskroon.

Datering 1983 volgens "Bolsward Veranderd Gezicht". Rechts, op de hoek van Bargefenne en Skilwijk is duidelijk het logo van de Bosma Supermarkt te zien, die daar sinds 1946 al zat (voorheen Bijlsma fietsenhandel).

De Dijkstraat in 1985, uit "Bolsward Wandelend Bekeken" van J.B. Elzinga.

"Het Oude Bolsward" dateert deze afbeelding uit 1920. Het meest opvallende gebouw, rechts, is de woning van de brugwachter (er staat "Brugwachter" boven de deur op de hoek). Het donkere hokje links, op de hoek van de straat, is een urinoir.

Vermoedelijk ergens in de late jaren '20 van de vorige eeuw, te zien aan het type auto links. De telefoonpalen zijn al aanwezig. De Plantinga winkel zou ergens achter de locomotief van de tram te zien zijn, in de bocht van het smalle gedeelte van de Dijkstraat.

Datering volgens "Het Oude Bolsward" is 1935. Op de achtergrond zijn de grote "HOTEL DE WIJNBERG" letters op de nok van hun dak te zien. Links, met de luifel (Bargefenne 17), zit M. Postma "Bedden, Matrassen en Reparatie" (geopend in mei 1933).

Volgens het Fries Fotoarchief is de datering van deze foto 1946. De Duitsers hebben de woning van de brugwachter (rechts in beeld, Stoombootkade 23 hoek Dijkstraat) in april 1945 echter in brand gestoken, waarbij de bovenwoning van de brugwachter afbrandde. Ze bliezen toen ook de Blauwpoortbrug op. Vermoedelijk is deze foto dus van vóór april 1945.

Niet precies gedateerd, maar van ná de tweede wereldoorlog (want de voormalige brugwachterswoning, rechts in beeld, is geheel herbouwd) en vóór 1968 (want in 1968 werden de laatste tramrails verwijderd).

Vermoedelijk de jaren '70 van de vorige eeuw, tijdens een evenement in de winter (mogelijk Elfstedentocht?). Van het midden van de foto (Blauwpoortbrug over de bevroren singel) naar links ligt de Dijkstraat. De Heechhoutboerderij (voorheen rechtsonder) heeft plaats gemaakt voor bebouwing van Plan Noord II.

Dijkstraat in 1890, volgens "Het Oude Bolsward". De gracht is nog niet gedempt, en we zien de Oranjebrug. Ook de Plantinga winkel (Dijkstraat 7) is te zien - achter waar de rechter tramrail tussen de mensen verdwijnt.

Ansichtkaart met poststempel uit 1899, dus niet jonger dan dat. En uiteraard na 1896 omdat de gracht er niet meer is, dus te dateren tussen 1896 en 1899. Let op de twee lage klokgeveltjes aan de rechterkant (Dijkstraat 37 en 39).

De Plantinga winkel is achter de tweede persoon rechts van de tramrails.

Vergelijk eens met de foto hier direct boven - het verschil tussen zomer en winter. Maar let op de twee lage klokgeveltjes van de vorige foto: De linker (Dijkstraat 37) is verbouwd naar de vorm die het tegenwoordig nog steeds heeft. Dus deze foto is zeker jonger.

Volgens Wijma's "Het Oude Bolward" stamt deze opname uit 1898, volgens Kapma's "Bolsward Veranderd Gezicht" uit 1905. Een ansichtkaart met deze foto met een poststempel van 1911 is bekend, dus zeker ouder dan dat.

De Plantinga winkel is achter de vierde persoon rechts van de tramrails. Klik hier voor een hedendaagse Google Streetview van deze locatie.

Foto uit 1900, volgens de datering van "Het Oude Bolsward". Niet het Marktplein, zoals hier foutief op de ansichtkaart staat. Geheel rechts Stoomdrukkerij Cuperus, geheel links op de hoek een Sigaren en Tabakshandel. De Plantinga winkel zit precies onder de "e" van "Marktplein".

Volgens "Het Oude Bolsward" is dit weer een foto uit 1900, volgens het Friesch Fotoarchief echter rond 1910.

Foto van vóór 1902. Het huis links van de geparkeerde kar, achter een emmer/kistje, kreeg er in 1902 namelijk een verdieping bij (zie de volgende foto). Dit huis, Dijkstraat 12), staat op de hoek van de Dijkstraat en Skilwijk. Tot 1902 zat hier een Sigaren en Tabakwinkel, daarna rijwielhandel F. Hoekstra.

Datering volgens "Het Oude Bolsward" is 1905, ansichtkaart gezien met poststempel 1908. Hier heeft het pand op de hoek van Skilwijk en Dijkstraat (Dijkstraat 12), achter de bocht in de linker tramrail, een extra verdieping (die verbouwing gebeurde in 1902).

Kijk ook weer eens naar nummers 37 en 39. Nummer 37 was al eerder verbouwd van een klokgevel naar de huidige rechthoekige vorm. Maar nummer 39 (het vierde huis van rechts) is nu ook verbouwd van een lage klokgevel naar een hoger pand met stompe punt. Dit is waarschijnlijk in 1906 gebeurd, hetgeen deze foto zou dateren tussen 1906 en 1908.

Rechts van het midden staat een dame met tas; precies achter haar is de Plantinga winkel.

Een poststempel op een ansichtkaart dateert deze foto van 1913 of eerder.

Tonnie Siemonsma dateert deze foto op 1915. Zeker is in elk geval dat er een ansichtkaart met poststempel 1931 is gezien. De grote boom voor Bargefenne 5 is gekapt.

"Het Oude Bolsward" dateert deze foto op 1915. Helemaal rechts zien we de slagerij van D. Wouters (Dijkstraat 49, te herkennen aan de horens boven de deur). Achter de meisjes hangt een PTT brievenbus aan de muur. Links van de slager zit de kruidenierswinkel van Bekema (Dijkstraat 47, voorheen Jorna).

De Plantinga winkel is het donkerdere pand onder de "R" van Bolsward.

Volgens "Het Oude Bolsward" is deze afbeelding uit 1920. Op een ansichtkaart met deze afbeelding is een poststempel van 1923 gezien, dus zeker niet van daarna.

Deze foto stamt van een reportage die in 1921 werd gemaakt ter ere van de 75e verjaardag van Klaas Pieter Plantinga, ter beschikking gesteld door Gerrit Herman Plantinga (geb. 1929, overkleinkind van KP). Ten tijde van het nemen van deze foto woonden Gerrit Herman (zoon van, niet de Gerrit Herman uit 1929) en zijn vrouw Jetske nog op de eerste verdieping. Het woord "banket" is te zien op de etalage van nummer 5 (links), evenals de letters "RIEK" van het "KOEKFABRIEK" logo.

Deze ansichtkaart heeft als poststempel 1922 en is dus zeker niet jonger. Meest in het oog lopende pand is natuurlijk rechts, kruidenier Bekema (Dijkstraat 47).

De Plantinga winkel is vrijwel pal onder de "B" van Bolsward.

Volgens de oudste poststempel op een ansichtkaart met deze afbeelding stamt hij uit 1928, dus niet jonger dan van toen.

Let op het KOEKFABRIEK logo boven de deur van Dijkstraat 5, links van de Plantinga winkel op nummer 7.

Van vrijwel dezelfde positie als bovenstaande foto, vrijwel dezelfde datum (poststempel 1928). Rechts op de foto (Dijkstraat 45) "T.S. van der Zee Smederij Kachelmagazijn".

Het "KOEKFABRIEK" logo is weer duidelijk te zien. Op Dijkstraat 12 (links, op de hoek van Skilwijk) lijkt "K. Mol" op de ruit boven de winkeldeur te zien. Aangezien die daar zat van 1917 tot 1922, moet deze foto wellicht ouder worden gedateerd dan 1928.

Dijkstraat 7 t/m 13, gedateerd op augustus 1975 door de bron. Geheel links zit speelgoedzaak "Kinderparadijs" in het voormalige Plantinga pand, daarnaast A.P. van der Feer Sporthuis (Dijkstraat 9), daarnaast A.P. van der Feer Hengelsportartikelen (Dijkstraat 11), en gedeeltelijk buiten de foto rechts bloemist van der Weide (Dijkstraat 13).

De datering klopt niet helemaal, want "Kinderparadijs" zat er volgens "Het Oude Bolsward" pas sinds juni 1977.

Dijkstraat 7 in 1981, met de speelgoedwinkel "Kinderparadijs" erin gevestigd.

Datering 1983 volgens "Bolsward Veranderd Gezicht". Geheel rechts (sinds oktober 1973) café biljart bar "’t Diekje". Veel van de gevels zijn sinds het begin van de 20e eeuw nauwelijks veranderd.

Augustus 1990, Bakkerij Landskroon (Dijkstraat 5), gedateerd volgens Stichting Bolswards Historie.

Augustus 1990, Van der Feer Sportartikelen (Dijkstraat 7), gedateerd volgens Stichting Bolswards Historie.

Toen A.P. van der Feer Dijkstraat 7 kocht voor het uitbreiden van zijn sportzaak op nummer 9 liet hij het pand verbouwen. Dit is de blauwdruk van de verbouwing, van de bovenkant en van de voorkant gezien.

Toen A.P. van der Feer het pand aan Dijkstraat 7 kocht, probeerde hij ook het "Klaas Plantinga & Zoon" logo van de ruit boven de deur te verwijderen. Dat lukte gedeeltelijk. Deze foto (een beetje bewerkt om het contrast te verhogen) laat zien dat het nog wel een beetje te zien is. Genomen in februari 2012.